dr manmohan singh information in marathi

जगप्रसिद्ध अर्थशास्त्रज्ञ डॉ. मनमोहनसिंग हे आपले पंतप्रधान होते . १९८२ ते ८५ ते रिझर्व्ह बँकेचे गव्हर्नर होते. या नात्याने त्यांनी भारतातील चलनावर म्हणजे नोटांवर स्वत:ची स्वाक्षरी नोंदवलेली होती. तेव्हा चलनातील नोटांवर स्वाक्षरी असलेले ते पहिले पंतप्रधान आहेत. त्यांनी भारताची अर्थव्यवस्था निकोप केली आणि अर्थशास्त्रज्ञ म्हणून जगभर मान्यता मिळवली. त्यांनी अर्थमंत्री असताना खुले आर्थिक धोरण अंमलात आणले.

भारतातील खाजगीकरण आणि खुली अर्थव्यवस्था ही त्यांची भारताला देणगी आहे. डॉ. सिंग हे भारताचे पंतप्रधान होणे, ही अनेक अर्थांनी लक्षणीय घटना आहे. ते लौकिकार्थाने राजकारणी नव्हेत. नरसिंहराव पंतप्रधान असताना ते अर्थमंत्री होते. डॉ. सिंग यांनी १९९१ साली जेव्हा अर्थखात्याची सूत्रे हातात घेतली तेव्हा देशाचे अर्थकारण पूर्णपणे विस्कटलेले होते.

dr-manmohan-singh-information-in-marathi

२० टन सोने लंडन येथील बँकेत तारण ठेवावे लागले होते. परकीय चलनाचा खडखडाट, गुंतवणुकीसाठी भांडवलाचा अभाव, विदेशी गुंतवणूक नाही, पेट्रोलियमच्या वाढत्या किंमती अशा बिकट परिस्थितीतून नरसिंहराव आणि डॉ. सिंग यांनी देश बाहेर काढला. त्यामुळेच त्यांची अर्थकारकीर्द गाजली.

पश्चिम पंजाबमधील झेलम जिल्ह्यात गाह या छोट्याशा खेडेगावात २६ सप्टेंबर १९३२ ला मनमोहन सिंग यांचा जन्म झाला. त्यांच्या आईचे नाव अमृत कौर आणि वडिलांचे नांव गुरुमित सिंग. मनमोहन पाच महिन्यांचे असतानाच मातेचे छत्र हरविल्यामुळे

आजीनेच त्यांचा सांभाळ केला. मार्च १९४७ ला त्यांनी मॅट्रिकची परीक्षा दिली आणि फाळणीचे दंगे सुरु झाले. त्यात आजोबा मारले गेले. आजी व नातू कसेबसे भारतात आले. पेशावरला असलेले वडीलही भारतात पोचले आणि मनमोहन यांचे एक नवे आयुष्य सुरु झाले. हिंदू कॉलेज' मधून मनमोहन यांनी अर्थशास्त्राची पदवी घेतली, चंदीगड विद्यापीठातून एम्. ए. केले. पुढील शिक्षणासाठी ते केंब्रिजला गेले. तेथून परत आल्यावर ते पंजाब विद्यापीठात प्राध्यापक म्हणून काम करू लागले.

त्यानंतर त्यांनी ऑक्सफर्डला जाऊन डी. फिल. केले. भारतात परतल्यावर दिल्ली स्कूल ऑफ अिकॉनॉमिक्स' मध्ये त्यांनी नोकरी पत्करली. मध्यंतरी १४ सप्टेंबर १९५८ ला त्यांचा विवाह झाला. त्यांच्या पत्नीचे नांव गुरुशरण कौर. त्यांना तीन कन्या आहेत व त्याही उच्च विद्याविभूषित आहेत. १९७१ मध्ये इंदिरा गांधी यांनी डॉ. सिंग यांची नियुक्ती विदेशी व्यापार विभागात आर्थिक सल्लागार म्हणून केली. त्यानंतर अर्थखात्यामध्ये आर्थिक सल्लागार म्हणून त्यांना नेमले.

१९७६ मध्ये त्यांना अर्थसचिव केले. १९८० मध्ये त्यांना योजना आयोगाचे सदस्य सचिव नेमले. त्यानंतर इंदिरा गांधी यांनी डॉ. मनमोहन सिंग यांना रिझर्व्ह बँकेचे गव्हर्नर बनवले. त्यांची ही कारकीर्द फार महत्त्वाची ठरली. नरसिंहराव यांच्या सरकारमध्ये ते अर्थमंत्री झाले. या पदाच्या कारकीर्दीत ते आर्थिक सुधारणांचे जनक ठरले. आर्थिक उदारीकरणाचे धोरण राबवून त्यांनी कोट्यावधी मध्यमवर्गीयांचे जीवन बदलून टाकले आणि देशाच्या औद्योगिक जगताच्या विचारधारेत बदल घडवून आणले.

त्यांनी अर्थव्यवस्था खुली केली, गॅट करारावर स्वाक्षरी केली. त्यामुळे भारतीय उद्योगांना नवी दिशा मिळाली, परकीय गुंतवणूक देशात येण्याचे मार्ग मोकळे झाले. डॉ. मनमोहन सिंग यांना मिळालेले मानसन्मान १) १९५५ व १९५७ ला केंब्रिज विद्यापीठातून मानसन्मान २) १९५६ मध्ये अॅडस्मिथ पुरस्कार ३) १९८७ मध्ये पद्मविभूषण पुरस्कार ४) १९९३ मध्ये उत्कृष्ट जागतिक अर्थमंत्र्याचा युरोमनी पुरस्कार ५) १९९३ व १९९४ मध्ये उत्कृष्ट आशियाई अर्थमंत्र्याचा एशियामनी पुरस्कार डॉ. सिंग यांचे व्यक्तिगत चारित्र्य अगदी लखलखीत असल्यामुळे कोणालाही त्यांच्यावर वैयक्तिक टीका करता येत नाही. त्यांची राहणी गांधीवादी धाटणीची आहे.

कोणत्याही प्रकारची छानछोकी, अरेरावी त्यांच्यात नाही. परंतु जी अर्थनीति त्यांनी राबवली, त्यातून आधुनिक सुबत्तेची अर्थकेंद्रे निर्माण झाली. अशा त-हेने डॉ. मनमोहन आपले पंतप्रधान झाले आहेत. त्यांनी आतापर्यंत देशविदेशामध्ये अनेक महत्वाची पदे भूषविली आहेत. नामवंत संस्थांवर काम केले आहे. नामवंत अर्थतज्ञ म्हणून त्यांची जगात ख्याती आहे. आता त्यांनी पंतप्रधानपदाचा काटेरी मुकुट परिधान केला आहे. त्यांना आपले स्वच्छ चारित्र्य, ज्ञान, अनुभव, आर्जवी स्वभाव, मनमिळाऊपणा आदि सारी स्वभाव वैशिष्ट्ये पणाला लावावी लागणार आहेत. तेव्हा या ऋषितुल्य नेत्याला मनापासून शुभेच्छा !!