neelam sanjiva reddy information in marathi

श्री. रेड्डी हे भारताचे सहावे राष्ट्रपती होत. ते एकमताने बिनविरोध निवडले गेलेले राष्ट्रपती होते, हे त्यांचे वैशिष्ट्य सांगता येईल. भारतीय राजकारणात प्रदीर्घ कारकीर्द गाजवलेले ते एक ज्येष्ठ नेते होते. भारताच्या स्वातंत्र्यलढ्यातील ते एक खंदे सेनानी होते. पारतंत्र्यात स्वातंत्र्यासाठी आणि स्वातंत्र्यात सुराज्यासाठी हा सेनानी सतत लढत राहिला. अत्यंत व्यासंगी व विद्वान व्यक्तिमत्त्व असलेले श्री रेड्डी ऊबदार मनाचे प्रेमळ व्यक्तिमत्त्व म्हणूनही ओळखले जात.

neelam-sanjiva-reddy-information-in-marathi

सर्व थरातील लोकांशी संवाद साधणे हे त्यांचे खास वैशिष्ट्य होते. श्री नीलम संजीव रेड्डी यांचा जन्म १९ मे १९१३ रोजी आंध्रप्रदेशातील रायलसीमा या अविकसित भागातील अनंतपूर येथे झाला. अडयार ( मद्रास ) येथील थिऑसॉफिकल शाळेत प्राथमिक शिक्षण घेतल्यावर त्यांनी अनंतपूरच्या कला महाविद्यालयात प्रवेश घेतला. परंतु त्या काळात स्वातंत्र्यचळवळीचे वारे जोरात वाहत होते. त्यामुळे शिक्षण अर्धवट सोडून त्यांनी स्वातंत्र्यलढ्यात उडी घेतली आणि अनेकदा कारावास भोगला.

या काळात त्यांचे संघटनाकौशल्य दिसून आले. तरुण वयात त्यांची आंध्र प्रदेश काँग्रेसच्या सरचिटणीसपदी त्यांची नेमणूक झाली. दहा वर्षे ते या पदावर होते. मद्रास विधान सभेची १९४६ मधील निवडणूक त्यांनी सहज जिंकली आणि त्यांची प्रदीर्घ संसदीय कारकीर्द सुरु झाली. १९४९ ते ५१ ते मद्रास राज्यात दारुबंदी मंत्री होते. १९५२ मध्ये त्यांची राज्यसभेवर निवड झाली. दरम्यान स्वतंत्र आंध्रचा लढा यशस्वी होऊन टी प्रकाशम हे नव्या राज्याचे मुख्यमंत्री झाले. त्यांना साथ देण्यासाठी श्री. रेड्डी हैद्राबादला परतले. मधे काहीकाळ ते पुन: १९५६ मध्ये मुख्यमंत्री म्हणून राज्यात परत आले.

१९६४ मध्ये सर्वोच्च न्यायालयाच्या निर्णयामुळे मुख्यमंत्रीपद सोडावे लागले. मात्र अवघ्या चारच महिन्यांनी लालबहादूर शास्त्री यांनी त्यांच्यावर केंद्रीय पोलाद खात्याची जबाबदारी टाकली. पंतप्रधान शास्त्री यांच्या निधनानंतर पंतप्रधान इंदिरा गांधी यांनी श्री. रेड्डी यांना पर्यटन खाते दिले. १९६७ मधील सार्वत्रिक निवडणुकीत श्री. रेड्डी हिंदूपूरमधून लोकसभेवर निवडून गेले आणि लोकसभेचे सभापती बनले. १९६९ ची निवडणुक हा श्री. रेड्डी यांच्या जीवनातील महत्त्वाचा अध्याय ठरला. जगजीवनराम आणि श्री. रेड्डी या दोघांमधून काँग्रेसचे अधिकृत उमेदवार म्हणून श्री. रेड्डी यांचीच निवड झाली.

पण त्यांना व्ही. व्ही. गिरी या अपक्ष उमेदवाराकडून पराभव पत्करावा लागला. यावेळी काँग्रेसही फुटली आणि इंदिराजींचे वर्चस्व प्रस्थापित झाले. राष्ट्रपतीपदाचा हा हुकलेला योग श्री. रेड्डी यांच्यासमोर १९७७ मध्ये आला. आंध्र प्रदेशातील अनंतपूर येथून ते निवडून आले आणि लोकसभेचे सभापतीपद त्यांच्याकडे आले. तत्कालीन राष्ट्रपती फक्रुद्दिन अलि अहमद यांच्या निधनानंतर १९७७ मध्ये श्री. रेड्डी यांची राष्ट्रपतीपदी बिनविरोध निवड झाली. परस्परांशी कमालीचा राजकीय संघर्ष असलेल्या श्रीमती इंदिरा गांधी व श्री. रेड्डी यांना १९८० ते ८२ या काळात एकत्र काम करावे लागले. . वेंकटेश्वर युनिव्हर्सिटीने श्री. रेड्डी यांना डॉक्टर ऑफ लॉज' ही डिग्री दिली.