rajiv gandhi information in marathi

आधुनिक भारताची पायाभरणी करणारे पंतप्रधान म्हणून राजीव गांधी यांचे नांव प्रामुख्याने घेतले जाते. त्यांनी प्रशासन व काँग्रेसपक्ष या दोहोंच्या विचारसरणीत मोठा बदल घडवून आणला, त्याला नवी दिशा दिली. भारताला २१ व्या शतकाकडे नेण्यासाठी, भारताच्या उज्ज्वल भविष्यासाठी सतत प्रयत्नशील राहिले.

२० ऑगस्ट १९४४ ला राजीवजींचा मुंबई येथे जन्म झाला.

वडील फिरोज गांधी व आई इंदिरा गांधी. त्यांनाही आजोबाप्रमाणे प्राण्यांची खूप आवड होती. फोटोग्राफी व संगीत हे त्यांचे आवडते छंद होते. त्यांचे पारदर्शी, नितळ व्यक्तिमत्त्व, प्रेमळपणा, शांतपणा, हसतमुख चेहरा सारेच समोरच्यावर छाप पाडी. १५ फेब्रुवारी १९६८ रोजी सोनिया यांच्याबरोबर विवाह झाला.

rajiv-gandhi-information-in-marathi

राजीव व्यवसायाने पायलट होते आणि राजकारणात मुळीच रस नव्हता. पण त्यांचा भाऊ संजय याच्या अपघाती मृत्यूनंतर आईला ( इंदिराना ) सावरण्यासाठी ते राजकारणात उतरले. अमेठीतून निवडणूक जिंकून ते १९८१ मध्ये ते लोकसभेत आले. १९८३ मध्ये ते काँग्रेसपक्षाचे जनरल सेक्रेटरी नेमले गेले. ३१ ऑक्टोबरला इंदिराजी यांची हत्त्या झाली आणि राजीवना पंतप्रधानपद सांभाळावे लागले. आईसाठी शोक करायलाही त्यांच्याजवळ वेळ नव्हता. कारण देशाची जबाबदारी आता त्यांच्या खांद्यावर आली होती. १९८४ च्या निवडणुकीत राजीवना अमाप यश मिळाले. ४१५ खासदार त्यांच्याबरोबर होते. हा विक्रम आजतागायत कोणाला मोडता आलेला नाही.

त्यानंतर त्यांनी पक्षांतरबंदीचा कायदा केला. जनतेमध्ये मि. क्लीन ' अशी त्यांची प्रतिमा निर्माण झाली होती. अहिंसा व सहिष्णता ही दोन भारतीय तत्त्वेच जगाला शांततेची वाट दाखवू शकतील असे त्यांचे ठाम मत होते.

विरोधकांना राजीव गांधींची लोकप्रियता सहन झाली नाही. १०४ ला विश्वनाथ प्रतापसिंह पंतप्रधान झाले. त्यांनी राजीव गांधी विरुद्ध बोफोर्स खटला दाखल केला. स्वीडनच्या बोफोर्स तोफा खरेदी करताना राजीवनी भ्रष्टाचार केल्याचा आरोप केला गेला. वास्तविक या तोफा कारगिलच्या युद्धात खूप फायदेशीर ठरल्या होत्या.

पण या भ्रष्टाचाराच्या आरोपाच्या निमित्ताने राजीव गांधींचे चारित्र्यहनन करण्याचे प्रयत्न झाले. हे भूत १७-१८ वर्षे गांधी कुटुंबाच्या मागे होते. परंतु आता त्यांच्या मृत्यूनंतर १३ वर्षांनी त्यांची या प्रकरणातून निर्दोष सुटका झाली आहे. १९८५-८६ या काळात भारतातील राजकीय वातावरण अतिशय ताणतणावाच झाले होते. अशा बिकट परिस्थितीतही राजीवनी त्या प्रक्षुब्ध वातावरणातील तणाव मोठ्या कौशल्याने काढला. पंजाब, आसाम, मिझोराम या राज्यांच्या संदर्भात समाधानकारक तोङगे काढले आणि सामंजस्याचे वातावरण प्रस्थापित केले.

अतिरेक्यांनी पंजाबात हिंदू व शीख समाजात दुही माजवली होती. पंजाब करारावर अत्यंत कुशलपणे कार्यवाही करुन राजीवनी तेथे लोकशाही सरकार बनवले. आसाममध्ये परदेशी नागरीकांचा प्रश्न सोडवणे आवश्यक होते. पाकिस्तान व बांगला देशमधून आसामात बेकायदेशीरपणे घुसणारे नागरीक ही मोठी समस्या होती. कमालीची दक्षता बाळगून अखिल आसाम विद्यार्थी संघटनेबरोबर वाटाघाटी करून याही प्रश्नावर राजीवजींनी तोडगा काढला. सत्ताग्रहण केल्यानंतर आठच महिन्यात या तरुण पंतप्रधानांनी आसाम, पंजाब येथील जटिल प्रश्नांवर तोडगा काढला.

कोणत्याही समस्येकडे पाहण्याची स्वप्नवतदृष्टी आणि मुत्सद्याला शोभणारी कार्यपद्धती यांचा सुरेख मेळ राजीवजींच्या ठायी होता. याचवेळी लाला हे मिझोना स्वतंत्र राष्ट्र मिळवून देण्याच्या प्रयत्नात होते. पण मिझो सैनिकांना शरणागती पत्करण्यास भाग पाडून, लालड़ेंगा यांच्याशी करार करून हा प्रश्नही त्यांनी अत्यंत चतुरपणे हाताळला व निकालात काढला. अशा तहेने तेथे शांतता प्रस्थापित करुन लोकशाही कार्यपद्धतीला चालना देणे हा आपला ध्यास पुरा केला.

यानंतर १९९१ च्या निवडणुका जाहीर झाल्या. त्यासाठी प्रचारकार्य जोरात चालू होते. राजीवजी संरक्षण यंत्रणा सोडून लोकात मिसळत असत. याचीच देशाला भारी किंमत मोजावी लागली. असो. दिवसाचे १८-१८ तास त्यांची भ्रमंती चालू असायची. प्रचाराचा जोर वाढत होता. दक्षिण भारताच्या प्रचारदौऱ्याचा कार्यक्रम ठरला होता. परंतु ऐनवेळी त्यात बदल झाला आणि श्री पेरुम्बदर येथे जाण्याचे ठरविले गेले आणि तेथेच बॉम्बस्फोट होऊन राजीव गांधी यांची हत्त्या करण्यात आली. या दुर्दैवी घटनेमुळे सारा देश शोकसागरात बुडून गेला.

राजीवजींनी आपल्या कारकीर्दीत आर्थिक सुधारणांना हात घातला. त्यासाठी संगणकाची व दूरसंचार माध्यमाची आवश्यकता त्यांनी प्रथम हेरली. संपूर्ण देशात टेलिफोनचे जाळे विणले. भारत महासत्ता होत आहे. याचा पाया माहिती व तंत्रज्ञानात आहे. भारताने तंत्रज्ञानाच्या क्षेत्रात जी आघाडी आज मिळवली आहे, त्याचा पाया घालण्याचे श्रेय भारताच्या या तरुण पंतप्रधान राजीव यांनाच द्यावे लागेल. दळणवळण व तंत्रविज्ञान या क्षेत्रात दूरगामी परिणाम घडविणारे धोरणात्मक निर्णय राजीव गांधींनी घेतले.

सत्तेचे विकेंद्रीकरण करण्यासाठी त्यांनी पंचायतराज कायद्यात सधारणा केल्या त्यामुळेच स्थानिक स्वराज्य संस्थेत महिलांसाठी ३३% जागा राखून ठेवल्या गेल्या. काँग्रेसला नवे रूप देण्यासाठी पक्षाची संघटनात्मक सूत्रे तरुण नेतृत्त्वाकडे सोपविण्याचे महत्त्वाचे काम राजीव गांधी यांनी केले. त्यांना मरणोत्तर भारतरत्न' हा मानाचा किताब देण्यात आला.