घटस्थापना माहिती मराठीत | Ghatasthapana Information in Marathi
नमस्कार मित्र-मैत्रिणींनो आज आपण घटस्थापना एक समस्या या विषयावर माहिती बघणार आहोत. "घटस्थापना", ज्याला "घटस्थापना" किंवा "कलश स्थापना" असेही म्हणतात, हा हिंदू संस्कृतीतील एक महत्त्वपूर्ण विधी आहे जो विविध सणांमध्ये, विशेषत: नवरात्री, दुर्गापूजा आणि इतर धार्मिक कार्यक्रमांदरम्यान केला जातो. यात पवित्र पाणी आणि इतर शुभ वस्तूंनी भरलेले पवित्र भांडे किंवा "कलश" स्थापित करणे समाविष्ट आहेघटस्थापना: एक विहंगावलोकन
घटस्थापना हा धार्मिक सण आणि समारंभांमध्ये केला जाणारा एक महत्त्वाचा हिंदू विधी आहे. "घाट" या शब्दाचा अर्थ भांडे किंवा भांडे असा होतो आणि "स्थापना" म्हणजे स्थापना. विधीमध्ये एक पवित्र भांडे स्थापित करणे समाविष्ट आहे, ज्याला "कलश" म्हणून ओळखले जाते, जे दैवी उपस्थितीचे प्रतीक आहे. कलश पवित्र पाण्याने भरलेले आहे आणि त्यात विविध शुभ वस्तू ठेवल्या आहेत.
घटस्थापनेचे महत्त्व:
देवाचे आवाहन करणे: घटस्थापना ही दैवी उपस्थितीला घरात किंवा पूजास्थानात आमंत्रित करण्यासाठी केली जाते. असे मानले जाते की कलश देवतेचे प्रतीक आहे आणि अशा प्रकारे, ते दैवी अवताराचे प्रतिनिधित्व करते.
शुभता: कलशात ठेवलेल्या वस्तू जसे की तांदूळ, नाणी, पाने या अत्यंत शुभ मानल्या जातात. असे मानले जाते की ते घरामध्ये आशीर्वाद आणि समृद्धी आणतात.
वैश्विक ऊर्जेशी सुसंवाद साधणे: घटस्थापना वास्तुशास्त्राच्या तत्त्वांशी संरेखित होते, जी वास्तुशास्त्राची पारंपारिक भारतीय प्रणाली आहे. असे म्हटले जाते की ते राहण्याच्या जागेत वैश्विक उर्जेशी सुसंवाद साधते.
सांस्कृतिक आणि सामाजिक महत्त्व: घटस्थापना ही केवळ एक धार्मिक प्रथा नाही तर एक सांस्कृतिक परंपरा देखील आहे. हे समुदाय आणि कौटुंबिक एकतेची भावना वाढवते, कारण हे सहसा कुटुंबातील सदस्य एकत्रितपणे केले जाते.
पुढील प्रतिसादांमध्ये, आम्ही कार्यपद्धती, आवश्यक साहित्य, घटस्थापनेची वेळ आणि विविध प्रदेश आणि सणांवर आधारित विधीमधील फरक याबद्दल अधिक तपशीलवार माहिती घेऊ.
घटस्थापना प्रक्रिया:
प्रादेशिक आणि कौटुंबिक परंपरांवर आधारित घटस्थापना करण्याची पद्धत थोडी वेगळी असू शकते, परंतु मुख्य पायऱ्या खालीलप्रमाणे आहेत:
शुभ तिथीची निवड: घटस्थापना ही सामान्यत: नवरात्रीच्या पहिल्या दिवशी, दुर्गा पूजा किंवा अन्य महत्त्वाच्या सणाच्या दिवशी केली जाते. सर्वात शुभ वेळ ठरवण्यासाठी ज्योतिषी किंवा पुरोहिताचा सल्ला घेतला जाऊ शकतो.
कलश तयार करणे: कलशासाठी धातूचे किंवा मातीचे भांडे, अनेकदा तांबे किंवा चांदीचे भांडे निवडले जातात. हे स्वस्तिक, ओम आणि फुले यासारख्या चिन्हांनी स्वच्छ आणि सजवले जाते.
कलश भरणे: कलश गंगासारख्या पवित्र नदीच्या पवित्र पाण्याने किंवा शुद्ध पाण्याने भरला जातो. याव्यतिरिक्त, पाने, एक नारळ आणि कधीकधी तांदूळ सारखे धान्य आत ठेवले जाते. त्यानंतर कलशाचे तोंड नारळाने बंद केले जाते.
कलश बसवणे: कलश एका विशिष्ट ठिकाणी न शिजवलेल्या तांदळाच्या पलंगावर ठेवलेला असतो. देवतेच्या आसनाचे प्रतिनिधित्व करण्यासाठी तांदळाचा एक छोटा ढिगारा तयार केला जातो.
देवतेचे आवाहन: पुजारी किंवा घराचा प्रमुख देवता किंवा दैवी शक्तीचे आवाहन करण्यासाठी विशेष पूजा (पूजा) करतात. मंत्र आणि प्रार्थना पाठ केल्या जातात.
कलश काढणे: कलश लाल किंवा पिवळ्या कापडाने सजविले जाते आणि पुढे फुले, पाने आणि दागिन्यांनी सजवले जाते.
दीया प्रज्वलित करणे: एक दीया (तेल दिवा) प्रकाश आणि सकारात्मकतेची उपस्थिती दर्शवण्यासाठी कलशजवळ ठेवली जाते.
काटेकोर वेळेचे निरीक्षण करणे: घटस्थापनेची वेळ अत्यंत महत्त्वाची असते आणि ती अनेकदा ज्योतिषाने सुचवलेल्या विशिष्ट मुहूर्तावर (शुभ मुहूर्त) केली जाते.
दैनंदिन पूजा: सणाच्या काळात, कुटुंब दररोज पूजा करतात आणि कलशाची प्रार्थना करतात. उत्सवाच्या कालावधीसाठी ती निवासी देवता मानली जाते.
घटस्थापनेसाठी लागणारे साहित्य:
घटस्थापना साठी खालील बाबींचा वापर केला जातो.
कलश (धातूचे किंवा मातीचे भांडे)
पवित्र पाणी किंवा गंगेचे पाणी
तांदूळ
पाने, अनेकदा आंबा किंवा सुपारीची पाने
एक नारळ
फुले
लाल किंवा पिवळा कापड
दागिने किंवा दागिने
एक दिया (तेलाचा दिवा)
रोळी (लाल सिंदूर) आणि चवळ (तांदळाचे दाणे)
चंदन पेस्ट
अगरबत्ती
कापूर
पवित्र धागा (माउली)
घटस्थापनेची भिन्नता:
प्रादेशिक आणि कौटुंबिक परंपरांवर आधारित घटस्थापना बदलू शकतात. काही कुटुंबांमध्ये अनन्य प्रथा, प्रार्थना किंवा विशिष्ट देवता असू शकतात ज्यांची ते उत्सवादरम्यान पूजा करतात. उदाहरणार्थ, पश्चिम बंगालमध्ये घटस्थापना हा दुर्गापूजेचा अविभाज्य भाग आहे, जिथे दुर्गा देवतेचे आवाहन केले जाते.
महाकाली, महालक्ष्मी आणि महासरस्वती यांसारख्या नवरात्रीतील देवीच्या वेगवेगळ्या रूपांसाठी प्रक्रिया देखील भिन्न असू शकते. काही प्रदेशांमध्ये इतर विधी किंवा विशेष अर्पण समाविष्ट आहेत आणि कलशमध्ये ठेवलेल्या शुभ वस्तूंची निवड भिन्न असू शकते.
विविध सणांमधील घटस्थापनेचे महत्त्व, प्रादेशिक भिन्नता आणि संपूर्ण उत्सव कालावधीत विधी पाळण्याचे महत्त्व याविषयी सखोल विचार करूया:
विविध सणांमध्ये घटस्थापनेचे महत्त्व:
नवरात्री: घटस्थापना हा नवरात्री दरम्यानचा एक मध्यवर्ती विधी आहे, हा नऊ रात्रीचा उत्सव आहे जो दुर्गा देवीच्या विविध रूपांमध्ये पूजेला समर्पित आहे. कलश दैवी मातेच्या उपस्थितीचे प्रतीक आहे आणि संपूर्ण उत्सवात त्याची पूजा केली जाते.
दुर्गा पूजा: पश्चिम बंगालमध्ये घटस्थापना ही भव्य दुर्गा पूजा उत्सवाची सुरुवात होते. कलश देवी दुर्गाचे प्रतिनिधित्व करतो आणि देवीची मातीची मूर्ती तिच्या बाजूला ठेवली जाते. संपूर्ण सण हा वाईटावर चांगल्याच्या विजयाचा उत्सव असतो.
गुढी पाडवा: महाराष्ट्रात घटस्थापना हा गुढीपाडवा सणाचा एक आवश्यक भाग आहे, जो मराठी नववर्षाचे प्रतीक आहे. भगवान रामाच्या विजयाचे आणि समृद्ध वर्षाच्या प्रारंभाचे प्रतीक म्हणून एक गुढी, जी एक सुशोभित खांब आहे, घट किंवा कलशांसह घराबाहेर उभी केली जाते.
प्रादेशिक भिन्नता:
घटस्थापना विधी प्रादेशिक रीतिरिवाज, श्रद्धा आणि विशिष्ट देवतेची पूजा करण्यावर आधारित लक्षणीयरीत्या बदलू शकतात:
उत्तर भारत: उत्तर प्रदेश आणि पंजाब सारख्या राज्यांमध्ये, नवरात्री दरम्यान घटस्थापना देवी दुर्गाला समर्पित केली जाते. भक्त उपास करतात आणि नऊ दिवस प्रार्थना करतात, कलश हे पूजेचे केंद्र आहे.
गुजरात: गुजरातमध्ये, नवरात्रीच्या काळात, कलश अनेकदा नारळ आणि लाल कपड्याने सजवले जाते. उत्सवाचा भाग म्हणून भक्त पारंपारिक गरबा आणि दांडिया नृत्यात सहभागी होतात.
बंगाल: पश्चिम बंगालमध्ये, दुर्गा पूजेमध्ये घटस्थापना सोबतच दुर्गा देवीच्या मातीच्या मूर्तीची स्थापना केली जाते. हा उत्सव अनेक दिवस चालतो आणि त्यात सांस्कृतिक कार्यक्रम आणि भव्य मिरवणुकांचा समावेश असतो.
महाराष्ट्र: गुढीपाडव्यातील घटस्थापना हे मराठी नववर्षाचे प्रतीक आहे. गुढी (ध्वज) ही एक अद्वितीय जोड आहे, जी भगवान रामाच्या विजयी पुनरागमनाचे प्रतीक आहे.
संपूर्ण उत्सवात विधी पाळण्याचे महत्त्व:
घटस्थापना झाली की सणाच्या संपूर्ण कालावधीत विधी पाळणे महत्त्वाचे आहे. हे का लक्षणीय आहे ते येथे आहे:
सतत दैवी उपस्थिती: कलशात संपूर्ण उत्सवात दैवी ऊर्जा असते असे मानले जाते. दैनंदिन विधी आणि प्रार्थना करून, भक्त त्यांच्या घरात आशीर्वाद आणि सकारात्मक ऊर्जा आमंत्रित करतात.
अध्यात्मिक अनुशासन: उत्सवादरम्यान दैनंदिन उपासनेची क्रिया आध्यात्मिक शिस्त आणि भक्तीला प्रोत्साहन देते. आत्मचिंतन, प्रार्थना आणि परमात्म्याशी जोडण्याचा हा काळ आहे.
सामुदायिक आणि कौटुंबिक बंधन: घटस्थापना अनेकदा एकत्र कुटुंबांद्वारे केली जाते. ही सामूहिक उपासना समुदाय आणि एकत्रतेची भावना वाढवते, कौटुंबिक बंधने मजबूत करते.
शुभता: कलशातील शुभ वस्तू आशीर्वाद आणि समृद्धी आणतात असे मानले जाते. हे आशीर्वाद संपूर्ण उत्सवात सतत वाहत राहतील याची खात्री करण्याचा विधी राखणे हा एक मार्ग आहे.
घटस्थापना हा एक सुंदर आणि सखोल आध्यात्मिक विधी आहे जो नवरात्री, दुर्गापूजा आणि इतर महत्त्वाच्या सणांच्या दरम्यान उत्सवांना एक पवित्र परिमाण जोडतो. हे दैवी उपस्थिती, परंपरेचे सातत्य आणि संस्कृती आणि अध्यात्माचे उत्सव दर्शवते. जर तुम्हाला काही विशिष्ट प्रश्न असतील किंवा घटस्थापनेच्या कोणत्याही पैलूबद्दल किंवा त्याचे महत्त्व याबद्दल अधिक तपशील हवे असतील, तर मोकळ्या मनाने विचारा.
नवरात्रीच्या संदर्भात घटस्थापना:
नवरात्री, ज्याचा अर्थ "नऊ रात्री" हा एक महत्त्वाचा हिंदू सण आहे जो दैवी स्त्रीच्या उपासनेला समर्पित आहे. हा नऊ रात्री आणि दहा दिवस साजरा केला जातो आणि घटस्थापना हा या उत्सवाचा अविभाज्य भाग आहे. नवरात्रीत घटस्थापना कशी पाळली जाते ते येथे आहे:
दुर्गा देवीची भक्ती: नवरात्री ही मुख्यतः दुर्गा देवीच्या विविध रूपांमध्ये पूजा करण्यासाठी समर्पित आहे. घटस्थापना ही या सणाची सुरुवात दर्शवते आणि हा देवीच्या दैवी उपस्थितीला घरात आणण्याचा एक मार्ग आहे.
उपासनेच्या नऊ रात्री: हा सण नऊ रात्रींचा असतो आणि या वेळी, भक्त देवी दुर्गाचे प्रतिनिधित्व करणाऱ्या कलशाची दररोज पूजा (पूजा) करतात. तिचे आशीर्वाद आणि संरक्षण मिळविण्यासाठी विशेष प्रार्थना आणि मंत्रांचे पठण केले जाते.
प्रतीकात्मक महत्त्व: घटस्थापना विधी तिच्या भक्तांना आशीर्वाद देण्यासाठी देवीच्या पृथ्वीवर अवतरण्याचे प्रतीक आहे. पवित्र पाणी आणि शुभ वस्तूंनी भरलेला कलश, दैवी उपस्थितीसाठी एक पात्र म्हणून काम करतो.
उत्सव आणि उपवास: दैनंदिन विधींबरोबरच, नवरात्री हा उपवास, नृत्य आणि सांस्कृतिक उत्सवांचा देखील एक काळ आहे. गुजरात सारख्या काही प्रदेशात गरबा आणि दांडिया नृत्य उपासनेचे प्रकार म्हणून केले जातात.
विजयादशमीसह समाप्ती: नवरात्रीची सांगता दहाव्या दिवशी होते, जो विजयादशमी किंवा दसरा म्हणून साजरा केला जातो. या दिवशी, कलश पाण्यात विसर्जित केला जातो, जो देवीच्या प्रस्थानाचे प्रतीक आहे. हा वाईटावर चांगल्याचा विजय मिळवण्याचा दिवस आहे आणि सणाचा शेवट आहे.
घटस्थापनेचे प्रतीकात्मक घटक:
घटस्थापना विधीमध्ये आध्यात्मिक महत्त्व असणारे अनेक प्रतीकात्मक घटक समाविष्ट आहेत:
कलश: कलश स्वतः देवी आणि दैवी स्त्री शक्तीचे प्रतिनिधित्व करतो. हे सहसा स्वस्तिक आणि ओम सारख्या शुभ चिन्हांनी सजवले जाते.
पवित्र पाणी: कलश भरण्यासाठी वापरले जाणारे पाणी बहुतेक वेळा पवित्र नद्या किंवा गंगासारख्या पाण्याच्या शरीरातून घेतले जाते. हे आध्यात्मिकरित्या चार्ज केलेले आणि शुद्ध मानले जाते.
पाने आणि धान्य: आंबा किंवा सुपारीची पाने आणि तांदूळ सारखी धान्ये कलशाच्या आत ठेवतात. या वस्तू प्रजनन, विपुलता आणि समृद्धीचे प्रतीक आहेत.
नारळ: नारळ, बहुतेक वेळा लाल किंवा पिवळ्या कापडाने सजवलेले असते, देवतेचे मस्तक दर्शवते. हे जीवन आणि शुद्धतेच्या स्त्रोताचे प्रतीक आहे.
तांदळाचा पलंग: कलश न शिजलेल्या तांदळाच्या पलंगावर ठेवला जातो, जो देवतेच्या आसनाचे आणि पवित्रतेचे प्रतीक आहे.
दिया (तेल दिवा): पेटलेली दीया प्रकाशाची उपस्थिती दर्शवते, अंधार दूर करते आणि सकारात्मकता आणि ज्ञानाचा प्रसार करते.
धूप आणि कापूर: पूजेदरम्यान धूप आणि कापूर जाळणे म्हणजे पर्यावरण शुद्ध करणे आणि देवतेला सुगंधी प्रार्थना करणे.
घटस्थापना हा केवळ धार्मिक विधी नसून एक गहन आध्यात्मिक अनुभव आहे. हे भक्तांना परमात्म्याशी जोडण्यास, आशीर्वाद मिळविण्यास आणि नवरात्रीचा उत्सव भक्ती आणि उत्साहाने साजरा करण्यास अनुमती देते. तुम्हाला अधिक विशिष्ट प्रश्न असल्यास किंवा घटस्थापना किंवा नवरात्रीच्या कोणत्याही विशिष्ट पैलूचा शोध घ्यायचा असल्यास, कृपया मोकळ्या मनाने विचारा.
घटस्थापनामागचे कारण काय?
घटस्थापनामागील कारण म्हणजे दुर्गादेवीच्या उपस्थितीचे आवाहन करणे आणि तिचे घरात स्वागत करणे. विधीमध्ये वापरण्यात येणारे भांडे स्वतः देवीचे प्रतिनिधित्व करतात आणि भांड्यात ठेवलेल्या बार्लीच्या बिया प्रजनन आणि नवीन सुरुवात दर्शवतात.
घटस्थापना विधी नवरात्रीच्या सुरुवातीस देखील केला जातो, हा नऊ दिवसांचा हिंदू सण आहे जो देवी दुर्गेच्या नऊ रूपांचा उत्सव साजरा करतो. नवरात्र हा देवीची उपासना करण्याचा आणि तिच्या आशीर्वादासाठी प्रार्थना करण्याचा काळ आहे.
घटस्थापना करण्याची इतर काही कारणे येथे आहेत:
घराची स्वच्छता करून देवीच्या आगमनाची तयारी करावी.
पुढील नऊ दिवसांसाठी आध्यात्मिक उद्दिष्टे आणि हेतू निश्चित करणे.
एखाद्याच्या पापांची क्षमा करण्यासाठी आणि चांगल्यासाठी बदल करण्यासाठी प्रार्थना करणे.
स्त्रीत्वाचा उत्सव साजरा करण्यासाठी आणि स्त्री शक्तीचा सन्मान करण्यासाठी.
घटस्थापना विधी हा हिंदूंसाठी पवित्र आणि शुभ मुहूर्त आहे. एकत्र येण्याची आणि दुर्गा देवीच्या नऊ रूपांचा उत्सव साजरा करण्याची ही वेळ आहे. चांगल्या विरुद्ध वाईटाच्या महत्त्वावर चिंतन करण्याची आणि देवीच्या आशीर्वादासाठी प्रार्थना करण्याची ही वेळ आहे.
वर सूचीबद्ध केलेल्या कारणांव्यतिरिक्त, घटस्थापना देखील केली जाते कारण नवीन उपक्रम आणि प्रकल्प सुरू करण्यासाठी हा एक अतिशय शुभ काळ मानला जातो. नवीन वस्तू खरेदी करण्यासाठी आणि गुंतवणूक करण्यासाठी ही चांगली वेळ असल्याचे मानले जाते.
घटस्थापना विधी हा दुर्गा देवीच्या नऊ रूपांचा उत्सव साजरा करण्याचा आणि तिचे घरात स्वागत करण्याचा एक सुंदर आणि अर्थपूर्ण मार्ग आहे. आत्मा शुद्ध करण्याची आणि नवीन सुरुवात करण्याची तयारी करण्याची ही वेळ आहे.
घटस्थापना वेळ म्हणजे काय?
घटस्थापना विधी करण्यासाठी घटस्थापना ही सर्वात शुभ वेळ आहे. सूर्य, चंद्र आणि ग्रहांच्या ज्योतिषीय स्थानांवर आधारित त्याची गणना केली जाते. घटस्थापना वेळ सहसा सकाळी ६:०० ते दुपारी १२:०० दरम्यान येते.
तथापि, हे लक्षात घेणे महत्वाचे आहे की घटस्थापना वेळ दरवर्षी थोडा बदलू शकतो. तुमच्या स्थानासाठी नेमकी घटस्थापना वेळ निश्चित करण्यासाठी हिंदू पुजारी किंवा ज्योतिषाशी सल्लामसलत करणे केव्हाही चांगले.
जर तुम्ही सर्वात शुभ काळात घटस्थापना विधी करू शकत नसाल, तर तुम्ही नवरात्रीच्या पहिल्या दिवसाच्या सकाळी कोणत्याही वेळी करू शकता. तथापि, हे लक्षात घेणे महत्वाचे आहे की अत्यंत शुभ मुहूर्तावर घटस्थापना अनुष्ठान केल्याने अधिक फायदे होतात असे मानले जाते.
सर्वात शुभ मुहूर्तावर घटस्थापना विधी करण्यासाठी येथे काही टिपा आहेत:
हिंदू कॅलेंडर वापरून किंवा पुजारी किंवा ज्योतिषाचा सल्ला घेऊन तुमच्या स्थानासाठी घटस्थापना वेळेची गणना करा.
एक भांडे, पवित्र पाणी, जवाच्या बिया, आंब्याची पाने, एक नारळ, फुले आणि लाल कापड यासह विधीसाठी आवश्यक असलेल्या सर्व वस्तू गोळा करा.
भांडे तुमच्या घरातील पवित्र ठिकाणी ठेवा.
भांडे पवित्र पाण्याने भरा.
भांड्यात बार्लीच्या बिया ठेवा.
मडक्याचे तोंड आंब्याच्या पानांनी झाकून ठेवावे.
मडक्याच्या तोंडाला नारळ लाल कापडाने बांधावा.
भांड्याभोवती फुले ठेवा.
मंत्रांचा जप करा आणि दुर्गा देवीची प्रार्थना करा.
घटस्थापना विधी पूर्ण केल्यावर, नवरात्रीच्या नऊ दिवसांसाठी, दररोज दोनदा भांड्याची पूजा करा. नवरात्रीच्या दहाव्या दिवशी मडक्यात उगवलेल्या जवाच्या बिया ‘जमरा’ म्हणून ओळखल्या जातात. जामरा देवी दुर्गाला अर्पण केला जातो आणि नंतर भक्तांना वाटला जातो.
घटस्थापना विधी हा दुर्गा देवीच्या नऊ रूपांचा उत्सव साजरा करण्याचा आणि तिचे घरात स्वागत करण्याचा एक सुंदर आणि अर्थपूर्ण मार्ग आहे. आत्मा शुद्ध करण्याची आणि नवीन सुरुवात करण्याची तयारी करण्याची ही वेळ आहे.
घटस्थापना पद्धत म्हणजे काय?
घटस्थापना पद्धत ही एक हिंदू विधी आहे जी नऊ दिवसांच्या नवरात्रोत्सवाची सुरुवात दर्शवते. हा एक संस्कृत शब्द आहे ज्याचा शाब्दिक अर्थ "भांड्याची स्थापना करणे" असा होतो. विधीमध्ये पवित्र पाण्याने भांडे भरणे आणि ते घरातील पवित्र ठिकाणी ठेवणे समाविष्ट आहे. मग भांडे पाने, फुले आणि इतर शुभ वस्तूंनी सजवले जाते.
घटस्थापना विधी नवरात्रीच्या पहिल्या दिवशी केला जातो, जो सहसा सप्टेंबर किंवा ऑक्टोबर महिन्यात असतो. विधी एका विशिष्ट वेळी केला जातो जो ज्योतिषींनी निश्चित केला आहे.
घटस्थापना विधी करण्यासाठी, तुम्हाला खालील गोष्टींची आवश्यकता असेल:
माती, पितळ किंवा तांब्यापासून बनवलेले भांडे
नदी किंवा मंदिरातील पवित्र पाणी
बार्लीच्या बिया
आंब्याची पाने
एक नारळ
फुले
लाल कापड
एकदा आपण सर्व आवश्यक वस्तू गोळा केल्यावर, या चरणांचे अनुसरण करा:
भांडे तुमच्या घरातील पवित्र ठिकाणी ठेवा.
भांडे पवित्र पाण्याने भरा.
भांड्यात बार्लीच्या बिया ठेवा.
मडक्याचे तोंड आंब्याच्या पानांनी झाकून ठेवावे.
मडक्याच्या तोंडाला नारळ लाल कापडाने बांधावा.
भांड्याभोवती फुले ठेवा.
मंत्रांचा जप करा आणि दुर्गा देवीची प्रार्थना करा.
घटस्थापना विधी पूर्ण झाल्यावर, नवरात्रीच्या नऊ दिवसांसाठी, दररोज दोनदा भांडे पूजा करावी. नवरात्रीच्या दहाव्या दिवशी मडक्यात उगवलेल्या जवाच्या बिया ‘जमरा’ म्हणून ओळखल्या जातात. जामरा देवी दुर्गाला अर्पण केला जातो आणि नंतर भक्तांना वाटला जातो.
येथे प्रत्येक चरणाचे अधिक तपशीलवार स्पष्टीकरण आहे:
पायरी 1: भांडे तुमच्या घरातील पवित्र ठिकाणी ठेवा. भांडे तुमच्या घराच्या स्वच्छ आणि उजळलेल्या ठिकाणी ठेवावे. भांडे अशा ठिकाणी ठेवणे चांगले आहे जेथे ते त्रासदायक होणार नाही.
पायरी 2: भांडे पवित्र पाण्याने भरा. पवित्र पाणी नदी, मंदिर किंवा इतर पवित्र स्त्रोतांमधून गोळा केले जाऊ शकते. जर तुमच्याकडे पवित्र पाणी नसेल, तर तुम्ही गंगेच्या पाण्याचे काही थेंब टाकून किंवा पाण्यावर मंत्रांचा उच्चार करून नळाचे पाणी शुद्ध करू शकता.
पायरी 3: बार्लीच्या बिया भांड्यात ठेवा. बार्लीच्या बिया नवरात्रीचे प्रतीक असलेल्या नवीन सुरुवातीचे प्रतिनिधित्व करतात. आपण भांड्यात मूठभर बार्लीच्या बिया ठेवू शकता.
पायरी 4: भांड्याचे तोंड आंब्याच्या पानांनी झाकून ठेवा. आंब्याची पाने हिंदू धर्मात शुभ मानली जातात. ते दुर्गा देवीच्या आशीर्वादाचे प्रतिनिधित्व करतात.
पायरी 5: नारळ भांड्याच्या तोंडाला लाल कापडाने बांधा. नारळ हे देवीच्या मस्तकाचे प्रतिनिधित्व करते. लाल कापड तिची शक्ती आणि सामर्थ्य दर्शवते.
पायरी 6: भांड्याभोवती फुले ठेवा. फुले भक्ती आणि प्रेमाचे प्रतीक आहेत. भांड्याच्या आजूबाजूला तुम्हाला आवडणारी कोणतीही फुले तुम्ही ठेवू शकता.
पायरी 7: मंत्रांचा जप करा आणि देवी दुर्गाला प्रार्थना करा. घटस्थापना विधी दरम्यान तुम्ही अनेक भिन्न मंत्र आणि प्रार्थना करू शकता. तुम्हाला हे मंत्र आणि प्रार्थना ऑनलाइन किंवा हिंदू धार्मिक ग्रंथांमध्ये मिळू शकतात.
घटस्थापना विधी पूर्ण केल्यावर, नवरात्रीच्या नऊ दिवसांसाठी, दिवसातून दोनदा भांड्याची पूजा करावी. फुलं, धूप आणि दिवे अर्पण करून भांड्याची पूजा करू शकता. तुम्ही देवी दुर्गाला मंत्र आणि प्रार्थना देखील करू शकता.
नवरात्रीच्या दहाव्या दिवशी मडक्यात उगवलेल्या जवाच्या बिया ‘जमरा’ म्हणून ओळखल्या जातात. जामरा देवी दुर्गाला अर्पण केला जातो आणि नंतर भक्तांना वाटला जातो. जमराला देवीचे वरदान मानले जाते.
घटस्थापना विधी हा हिंदूंसाठी एकत्र येण्याचा आणि दुर्गा देवीच्या नऊ रूपांचा उत्सव साजरा करण्याची वेळ आहे. चांगल्या विरुद्ध वाईटाच्या महत्त्वावर चिंतन करण्याची आणि देवीच्या आशीर्वादासाठी प्रार्थना करण्याची ही वेळ आहे.
नवरात्रीत घटस्थापना का महत्त्वाची?
घटस्थापना हे नवरात्रीमध्ये महत्त्वाचे आहे कारण ते नऊ दिवसांच्या उत्सवाची सुरुवात आणि देवी दुर्गाला आवाहन करते. घर स्वच्छ करण्याची आणि देवीच्या आगमनाची तयारी करण्याची ही वेळ आहे.
घटस्थापना विधीत वापरले जाणारे भांडे स्वतः देवीचे प्रतिनिधित्व करतात. हे तिच्या सामर्थ्याचे, शुद्धतेचे आणि शुभतेचे प्रतीक आहे. पॉटमध्ये ठेवलेल्या बार्लीच्या बिया प्रजनन क्षमता आणि नवीन सुरुवात दर्शवतात.
घटस्थापना विधी देखील महत्वाचे आहे कारण ते कुटुंब एकत्र आणते. हिंदूंनी एकत्र येऊन श्रद्धा साजरी करण्याची हीच वेळ आहे. विधी मुलांना हिंदू परंपरा आणि संस्कृतीचे महत्त्व देखील शिकवते.
नवरात्रीमध्ये घटस्थापना का महत्त्वाची आहे याची इतर काही कारणे येथे आहेत.
पुढील नऊ दिवसांसाठी आध्यात्मिक ध्येये आणि हेतू निश्चित करण्याची ही वेळ आहे.
देवी दुर्गेच्या आशीर्वादासाठी प्रार्थना करण्याची आणि तिची क्षमा मागण्याची ही वेळ आहे.
एखाद्याच्या जीवनावर चिंतन करण्याची आणि चांगल्यासाठी बदल करण्याची ही वेळ आहे.
स्त्रीत्वाचा उत्सव साजरा करण्याची आणि स्त्री शक्तीचा सन्मान करण्याची ही वेळ आहे.
घटस्थापना विधी हा हिंदूंसाठी पवित्र आणि शुभ मुहूर्त आहे. एकत्र येण्याची आणि दुर्गा देवीच्या नऊ रूपांचा उत्सव साजरा करण्याची ही वेळ आहे. चांगल्या विरुद्ध वाईटाच्या महत्त्वावर चिंतन करण्याची आणि देवतांच्या आशीर्वादासाठी प्रार्थना करण्याची ही वेळ आहे
घटस्थापना मध्ये काय होते?
घटस्थापना हा एक हिंदू विधी आहे जो नऊ दिवसांच्या नवरात्रोत्सवाच्या सुरुवातीस सूचित करतो. हा एक संस्कृत शब्द आहे ज्याचा शाब्दिक अर्थ "भांड्याची स्थापना करणे" असा होतो. विधीमध्ये पवित्र पाण्याने भांडे भरणे आणि ते घरातील पवित्र ठिकाणी ठेवणे समाविष्ट आहे. मग भांडे पाने, फुले आणि इतर शुभ वस्तूंनी सजवले जाते.
घटस्थापना विधी नवरात्रीच्या पहिल्या दिवशी केला जातो, जो सहसा सप्टेंबर किंवा ऑक्टोबर महिन्यात असतो. विधी एका विशिष्ट वेळी केला जातो जो ज्योतिषींनी निश्चित केला आहे.
घटस्थापना विधी करण्यासाठी, तुम्हाला खालील गोष्टींची आवश्यकता असेल:
माती, पितळ किंवा तांब्यापासून बनवलेले भांडे
नदी किंवा मंदिरातील पवित्र पाणी
बार्लीच्या बिया
आंब्याची पाने
एक नारळ
फुले
लाल कापड
एकदा आपण सर्व आवश्यक वस्तू गोळा केल्यावर, या चरणांचे अनुसरण करा:
भांडे तुमच्या घरातील पवित्र ठिकाणी ठेवा.
भांडे पवित्र पाण्याने भरा.
भांड्यात बार्लीच्या बिया ठेवा.
मडक्याचे तोंड आंब्याच्या पानांनी झाकून ठेवावे.
मडक्याच्या तोंडाला नारळ लाल कापडाने बांधावा.
भांड्याभोवती फुले ठेवा.
मंत्रांचा जप करा आणि दुर्गा देवीची प्रार्थना करा.
घटस्थापना विधी पूर्ण झाल्यावर, नवरात्रीच्या नऊ दिवसांसाठी, दररोज दोनदा भांडे पूजा करावी. नवरात्रीच्या दहाव्या दिवशी मडक्यात उगवलेल्या जवाच्या बिया ‘जमरा’ म्हणून ओळखल्या जातात. जामरा देवी दुर्गाला अर्पण केला जातो आणि नंतर भक्तांना वाटला जातो.
घटस्थापना विधी हा हिंदूंसाठी एकत्र येण्याचा आणि दुर्गा देवीच्या नऊ रूपांचा उत्सव साजरा करण्याची वेळ आहे. चांगल्या विरुद्ध वाईटाच्या महत्त्वावर चिंतन करण्याची आणि देवीच्या आशीर्वादासाठी प्रार्थना करण्याची ही वेळ आहे. मित्रांनो तुम्हाला हा लेख कसा वाटला हे तुम्ही कमेंट करून सांगु शकता . धन्‍यवाद .
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत